Żałoba

Gdy odchodzi od nas bliska osoba pogrążamy się w żałobie. Dotyka ona każdego i każdy z nas inaczej ją przeżywa. Żałoba to proces, którego nie da się ominąć czy przyspieszyć: jednym zajmuje to krócej innym dłużej. Proces ten wydłuża się jeżeli w krótkim okresie przeżywamy stratę kolejnej osoby.

Śmierć kogoś bliskiego dotyka każdego z nas w inny sposób. Jednakże obojętnie od tego czy zmarły był dla nas mężem, żoną, sąsiadem, przyjacielem czy kolegą z pracy nasze życie nie będzie już takie samo, bo tej osoby już nie ma obok nas. A my musimy się nauczyć bez niej żyć.

Jeżeli chcemy komuś pomóc w żałobie, nauczmy się słuchać, pozwólmy im mówić na temat zmarłej osoby, wspominać. Nie bójmy się tego, wręcz zachęcajmy ich do podzielenia się z nami wspomnieniami. Jest jednak kilka rzeczy, których powinno się unikać takich jak:

• - nie należy mówić, że nie mogą być smutni, bo życie się toczy dalej
• - nie należy mówić, że wiecie co oni czują, bo wy też kogoś straciliście. Nikt z nas nie wie co ta osoba czuje.
• - nie należy mówić, że już tyle minęło, że powinni się czuć lepiej. Nie wiemy ile kto potrzebuje czasu: dla jednych to trwa dłużej dla innych krócej
• - nie dziwmy się, że ktoś stracił wiarę. Jeżeli im to pomaga to jest ich wybór. Nie osądzajmy ich że źle postąpili, nie stawiajmy siebie za wzór dla innych
• - nie należy mówić, że "została ci jeszcze matka lub ojciec", bo tu nie chodzi oto kto został, a kto odszedł
• - nie należy mówić dzieciom, ze osoba zmarła "śpi". Nie można okłamywać dzieci. Śmierć jest naturalną częścią naszego życia
• - bądźmy szczerzy i otwarci, jeżeli nie mamy odpowiedzi na jakieś pytanie, powiedzmy, że nie wiemy. Nie na wszystkie pytania są odpowiedzi.
• - nie mówmy żeby nie płakali, bo płacz też ma swoje znaczenie

Jak postępować w kontaktach z osobą w żałobie?

Oto kilka cennych wskazówek:

• - Słuchaj – nawet, gdy słyszałeś to już 100 razy, wysłuchaj po raz 101. Osoby w żałobie mają potrzebę wygadania się, a naszym prezentem dla nich jest umiejętność wysłuchania. Starajmy się też jak najlepiej ich zrozumieć.
• - Zaoferuj pomoc – nie mów "zadzwoń, to ci pomogę", bo ta osoba na pewno nie zadzwoni. Zaoferuj praktyczna pomoc: że zrobisz zakupy, umyjesz naczynia, wrzucisz pranie, czy odbierzesz coś z apteki po drodze.
• - Wyslij kartke, czy krótki liścik. Będzie to świadczyło o tym, że pamiętasz o nich (może to być coś z humorem, aby uśmiech znowu zagościł na ich twarzy)
• - Zadzwoń – nie musisz się rozgadywać, tak na parę słówek
• - Zaproś ich na obiad czy lunch. Zadbaj o to, aby te osoby nie były same szczególnie w okresie świątecznym. Wszelkiego rodzaju rocznice, urodziny są bardzo trudnym okresem dla osób w żałobie
• - Bądź cierpliwy – bardzo często osoby pogrążone w żałobie sa sfrustrowane i bezsilne. Może się nawet zdarzyć, że będą na ciebie krzyczeć z byle powodu. Nie bierz tego do serca - zrozum, że oni przechodzą ciężki okres adaptacji do nowego życia
• - Weź książkę, wejdź na internet i poczytaj o żałobie. Dowiedz się czegoś więcej, żeby było Ci łatwiej pomóc osobie w żałobie
• - Jeżeli też przeżywasz żałobę po tej samej osobie, wymieńcie się swoimi przeżyciami, frustracjami, uczuciami i wspomnieniami.

Dzieci i zaloba

Przeżywając żałobę bardzo często zapominamy o dzieciach, a dzieci tak jak i dorośli przeżywają odejście bliskiej im osoby. Bardzo często jesteśmy pogrążeni żałobą i zapominamy o dzieciach, które też odczuwają smutek i bardziej niż zwykle potrzebują naszej uwagi.

Dzieci bardzo często nie potrafią wyrazić tego co czują, dlatego musimy obserwować ich zachowanie. Dziecko w czasie żałoby nie tylko traci osobę zmarłą, ale również bardzo często uwagę swoich rodziców. Rodzice powinni wyjaśnić dziecku co się stało i co muszą załatwić, gdzie muszą pojechać. Tylko otwarty kontakt z dzieckiem pozwoli dzieciom uporać się ze smutkiem oraz zapobiec w przyszłości problemom emocjonalnym.

Dziecko, tak jak i osoba dorosła, różnie może reagować na śmierć, gdyż to zależy od wielu czynników takich jak pokrewieństwo, rodzaj śmierci i w jakim wieku jest dziecko. Jedne dzieci reagują momentalnie i zaczynają płakać, inne nie dają po sobie dać poznać, że to ich dotyczy.

• Gdy dziecko płacze po zmarłej osobie, nie mówmy żeby nie płakało, dziecko tak jak dorosła osoba powinna przeżywać żałobę swoim tempem
• Jeżeli musimy zająć się planowaniem pogrzebu i czujemy, że dziecko może nam przeszkadzać poprośmy kogoś kto poświęci dziecku uwagę żeby nie było pozostawione samo sobie
• Zachęcajmy dziecko do rozmowy jak się czuje
• Zachęćmy dziecko żeby narysowało na kartce papieru to co czuje
• Poinformujcie państwo szkołę czy przedszkole, że dziecko przyżywa żałobę
• Szczególnie w takim czasie bardziej niż zwykle zapewniajmy dzieci że ich kochamy i że zawsze będziemy się nimi opiekować, przytulmy dziecko; przytulanie dzieci w takich momentach jest bardzo terapeutyczne i daje im poczucie bezpieczeństwa
• Nie mówmy dzieciom kłamstw takich jak, że zmarły śpi, bo dzieci będą sie bały iść spać, nie mówmy, że zmarły wyjechał, bo gdy później ktoś z członków rodziny będzie musiał wyjechać to dziecko będzie się bało, że też jak zmarły już nie wróci.
• Starajmy się mówić prostymi słowami, żeby dziecko nas zrozumiało
• Znajdźmy czas na rozmowę z dzieckiem – nauczmy się słuchać co dziecko chce nam powiedzieć, musimy wyczuć, czy dziecko nie obwinia się za śmierć osoby zmarłej; często dzieci myślą że są powodem śmierci bo może były niegrzeczne
• Bądźmy wyrozumiali gdy dziecko będzie czasem nadpobudliwe, bo często to wiąże się z frustracją.
• Zróbcie coś na pamiątkę lub napiszcie z dzieckiem list do osoby zmarłej i niech dziecko włoży go do trumny
• Obserwujcie państwo zachowanie dzieci, gdy czas żałoby się przedłuża, lub dziecko zamyka się w sobie i nie ma z nim komunikacji to należy się skierować do specjalisty